Statement VENIN Isolerend Nederland inzake Wet Natuurbescherming

Lees in dit artikel het statement van VENIN Isolerend Nederland met betrekking tot de Wet Natuurbescherming >

Inleiding

Door de plotselinge aandacht voor de Wet Natuurbescherming is er ineens veel onduidelijk over wat er nu precies wel en wat er niet mag worden gedaan, en wanneer, door isolatiebedrijven bij hun werkzaamheden bij met name spouwisolatie.
De concrete aanleiding was de uitspraak van de Raad van State begin augustus ‘23, waarna diverse grote en kleine marktpartijen ineens opdrachten introkken voor het werken aan de gevel, en er veel vragen binnenkwamen over hoe er met beschermde diersoorten moest worden omgegaan.

Wet natuurbescherming

Vastgesteld kan worden dat Rijksoverheid, provincies, gemeenten, ecologen, bedrijven en woningeigenaren de afgelopen 18 jaar de Wet natuurbescherming beperkt hebben nageleefd en er is slechts weinig gehandhaafd. We moeten nu als partijen gezamenlijk een oplossing gaan vinden.

SMP-Methodiek

Door de provincie Utrecht is de SMP-methodiek ontwikkeld. Een methode die er, in het kort, op neerkomt dat er niet per woning, maar per buurt of wijk een ontheffing komt vanuit de gemeente. Na gedegen onderzoek door ecologen met aanwijzing van woningen die wel, en woningen die niet geïsoleerd mogen worden op basis van de aanwezigheid van beschermde diersoorten. Dit is momenteel de enige beschikbare regeling binnen een formeel juridisch kader.
Een belangrijk nadeel van deze methodiek is de gehanteerde natuurkalender, waardoor isolatiebedrijven een (groot) gedeelte van het jaar niet kunnen isoleren. Tevens kan de volledige SMP-uitrol over alle Nederlandse gemeenten nog enkele jaren duren, onder andere omdat er een (te) beperkt aantal ecologen beschikbaar is om alle benodigde onderzoeken te kunnen uitvoeren. Op dit moment zijn er slechts pré-SMP’s beschikbaar bij Utrechtse en Overijsselse gemeenten.

Formele ontheffing

Nu met de plotselinge aandacht duidelijk wordt dat er zonder formele ontheffing niet aan de gevel mag worden gewerkt, zien woningeigenaren af van het verduurzamen van de woningen, omdat de onderzoeken die voor een dergelijke ontheffing nodig zijn veel te kostbaar zijn. Hierdoor dreigt de situatie dat bedrijven die energetische maatregelen uitvoeren (isolatiebedrijven) binnen afzienbare tijd hun activiteiten moeten staken.

Onacceptabel

Dit is onacceptabel. Ook omdat dit haaks staat op de ambitie die we als Nederland hebben om te verduurzamen, en om dat in een hoog tempo te doen. Dit kan absoluut niet langer wachten!
Met name ook omdat er slechts in een zeer gering aantal spouwen daadwerkelijk beschermde diersoorten zitten en maar liefst van 75% van de grote broedkolonies bekend is waar ze zitten (en we die plekken dus met rust kunnen laten).

Maken van goede regeling

Haast is geboden, en er moet gewerkt worden aan een goedgekeurde en gevalideerde werkwijze volgens welke er op een acceptabele en uitvoerbare manier aan de gevel gewerkt kan worden om spouwen te kunnen verduurzamen met inachtneming van de eisen uit de wet natuurbescherming.

Wij onderscheiden twee perioden; 

1. Een tussenperiode tot aan het moment waarop deze werkwijze is ingevoerd.
   In deze periode moeten we met betrokken partijen een methode afspreken die zo goed mogelijk werkt; die de facto zorgt voor het behoud van zoveel mogelijk beschermde diersoorten.Hierbij stellen wij met zorg vast dat de laatste jaren door de geringe aandacht voor de Wnb van én overheden én uitvoerende partijen er de nodige beschermde dieren zijn gesneuveld. Dat dit nu een halt wordt toegeroepen is een goede zaak.
2. Een periode ná het moment waarop deze werkwijze is ingevoerd.

Voorstel van INL VENIN

Om de belangen van zowel de wet natuurbescherming als de verduurzaming van Nederland zo goed mogelijk met elkaar te verenigen wordt door Isolerend Nederland VENIN het volgende voorgesteld, waarbij wij met klem willen benadrukken dat, hoewel de voorgestelde maatregelen wellicht geen 100% garantie geven, er met alle aandacht nu een aanzienlijk grotere hoeveelheid dieren beschermd worden dan in de voorbije jaren het geval was. Voor de tussenperiode achten wij dit een acceptabele oplossing.

1. Vooralsnog richten we ons op de spouwen waarin aannemelijk kan worden gemaakt dat er géén beschermde diersoorten zitten. Hoe doen we dat?

   • Stap 1
     - Door een vragenlijst voor woningeigenaren te hanteren m.b.t. beschermde diersoorten
     - Door onderzoek naar uitwerpselen en andere sporen van beschermde diersoorten te doen
     - Door onderzoek naar daadwerkelijke aanwezigheid beschermde diersoorten met inzet van apparatuur waarmee aanwezigheid kan worden aangetoond zonder dat diersoorten worden verstoord tijdens winterslaap of kraamperiode. Denk hierbij aan de quickscan die door ecologen wordt gehanteerd, e-DNA technologie, thermografisch- en endoscopisch onderzoek, speurhonden en andere technologie die door deskundigen als haalbaar wordt geacht.

     Deze woningen kunnen gewoon, nadat ze natuurvrij zijn gemaakt, worden geïsoleerd. Hier hebben we dus NIET te maken met de natuurkalender.

     Stap 2
     De isolatiebedrijven maken zelf éérst de woningen natuurvrij. Door
     - het dichten van openingen in toegankelijke constructiedelen en
     - het aanbrengen van exclusions flaps alsmede door
     - het aanbrengen van een alternatieve verblijfplaats.

2. Het relatief kleine aantal woningen met spouwen waar wel of mogelijk beschermde diersoorten zitten alsmede de woningen waarin de (grote) kraamkolonies zitten laten we met rust.
   - hierop is of wordt de SMP-methodiek van toepassing die in de komende jaren wordt uitgerold
   - alle spouwen waarin door (medewerkers van) isolatiebedrijven aanwezigheid van beschermde diersoorten wordt vastgesteld worden toegevoegd aan de database van woningen die vooralsnog niet geïsoleerd worden. Deze database kan ecologen helpen bij het maken van hun Soorten Management Plannen.
    
3. Wij vragen van het Rijk, anticiperend op deze werkwijze, dat zij een regeling treft dat een grootschalige c.q. landelijke aanpak bewerkstelligt voor het plaatsen van alternatieve verblijfplaatsen waar rekening wordt gehouden met de behoeften van de betreffende diersoorten.
    
4. Versnellingsteam
   Er wordt een Versnellingsteam samengesteld met bedrijven die actief willen werken aan een oplossing van deze uitdaging. Dit wordt een denktank die zich met name gaat richten op het vinden van werkbare methoden om beschermde diersoorten in woningen te kunnen detecteren. Dit team wordt weer gevoed met kennis vanuit een aantal te vormen commissies.
    
5. Informatie
   Leden van VENIN Isolerend Nederland worden via VENIN op de hoogte gehouden van de voortgang van de gesprekken met Rijksoverheid, ecologen en andere stakeholders.

Voor de duidelijkheid

De insteek van VENIN Isolerend Nederland en de andere betrokken sectoren in de onderhandelingen, is niets anders dan de oplossingsrichting die hierboven is geschetst. Het uiteindelijke resultaat zal door het bestuur worden voorgelegd aan de leden waarna er een stemming zal plaatsvinden. Alleen wanneer de meerderheid van de leden akkoord gaat met het voorstel, zal VENIN Isoleren Nederland samen met de andere sectoren een convenant tekenen. 

De door de Rijksoverheid gewenste datum van 1 november aanstaande is voor VENIN Isolerend Nederland dan ook geen harde voorwaarde. Een situatie waarbij isolatiebedrijven hun activiteiten kunnen blijven uitvoeren, waarbij zij zo weinig mogelijk last hebben van de Wet natuurbescherming, de SMP-methodiek en de natuurkalender, is en blijft het uitgangspunt van de onderhandelingen.